Algae Lab Luma
Ontwerpers Eric Klarenbeek en Maartje Dros hebben een bio-plastic ontwikkeld op basis van algen. Het materiaal kan plastic gewonnen uit fossiele brandstoffen vervangen en absorbeert CO2 tijdens het productieproces.
Foto: Antoine Raab
Ontwerpen met de hoofdeigenschap ‘organisch’
Care for milk
Door overproductie en voortdurende prijsdalingen is onze waardering voor melk enorm afgenomen. Met Care for Milk wil Ekaterina Semenova dit zo typisch Nederlandse zuivelproduct een nieuwe waarde geven.
Wood in Progress
Het ontwerpcollectief Envisions gaat samenwerking aan met gevestigde bedrijven en daagt hen uit de mogelijkheden van hun productieproces te bekijken.
HEY JUTE
Een onderzoek naar hoe de natuurlijke kwaliteit van jute gebruikt kan worden, zodat een hoogwaardig en sensitief product ontstaat.
Jute wordt ‘achter de schermen’ gebruikt en nooit als esthetisch materiaal. Bij het droog naaldvilten van de ‘raw fibre’ blijft de vezellengte intact en ontstaat een sterk en licht vilt met de unieke kwaliteit van jutevezels.
Recomposed Bamboo
‘Recomposed Bamboo’ onderzoekt waarop de bamboebuis is opgebouwd en hoe deze structuur doelmatiger en esthetischer toegepast kan worden.
Blood Related
Als de gelijktijdige belichaming van leven en dood is bloed de ultieme tegenstrijdigheid van de natuur. Het vertelt duizend verhalen, doordrenkt van betekenis en mystiek. Maar het ware moderne verhaal van bloed als afvalproduct wordt niet verteld.
The New Age of Trichology
Een innovatief en duurzaam onderzoeksproject waarin menselijk haarafval wordt hergebruikt en toegepast in materiaal- en productdesign. Het project focust op de hoge trekkracht van haar.
Lithoplast
Lithoplast is ontstaan uit experimenten met gevonden brokjes plastic, die vermengd werden met mijnsteen en marmerpoeder – bijproducten uit de kolenmijnen en de steenindustrie. Om de natuur na te bootsen imiteerde Livne met hitte en druk de natuurlijke geologische processen die we metamorfoses noemen.
Fotografie: Alan Boom
Living Colours
Ook natuurlijke kleurstoffen vervagen. Buro BELÉN, bestaande uit Brecht Duijf & Lenneke Langenhuijsen, onderzocht hoe deze kleurvervaging plaatsvindt en ontwikkelde ‘verkleurkaarten’ van natuurlijke kleurstoffen. Verkleuring wordt zo een kwaliteit waar ontwerpers gebruik van kunnen maken in plaats van een negatieve eigenschap.
Flax Chair
Een composietmateriaal bestaande uit een combinatie van vlas en PLA is toegepast in een stoel, de Flax Chair. Vlas is een gewas dat door het geschikte zeeklimaat een rijke traditie heeft in Nederland, België en Noord-Frankrijk. PLA is een biologisch afbreekbaar plastic op basis van melkzuur. Van het vlas zijn zowel de lange als de korte vezels gebruikt.
The Growing Lab – Mycelia
Schimmels zijn micro-organismen die bestaan uit heel veel extreem kleine en snel groeiende schimmeldraden. Laat schimmels groeien op de juiste ondergrond en er ontstaat een nieuw, sterk materiaal dat elke mogelijke ruimtelijke vorm kan aannemen. The Growing Lab is een voortdurend onderzoek naar de mogelijkheden van schimmels voor vormgeving en architectuur.
The Tree Trunk Chair
Wat betekent ‘nieuw’? De Tree Trunk Chair heeft een productietijd van 200 jaar. Door twee eeuwen lang een mal in een boom te drukken, zal de boom langzaam in deze vorm groeien, waarna de mal wordt verwijderd en een stoel kan worden ‘geoogst’.
Fade to Stay
Kleurechtheid wordt als kwaliteit gezien, maar verkleuring kan nooit helemaal worden tegengegaan. De Dye-inkten uit thuisprinters en de gepigmenteerde inkten uit de professionele markt hebben verschillende eigenschappen en dus een verschillende kleurvastheid. rENs experimenteert met een combinatie van verschillende soorten inkt en papier teneinde de verkleuring met behulp van UV straling te kunnen regisseren.
Interwoven
Met behulp van onderaardse sjablonen die dienst doen als mallen wordt het wortelstelsel van planten in banen geleid, zodat het zich tot een textielachtig materiaal vormt. Tijdens het groeiproces voegen de wortels zich naar de patronen en weeft of vlecht het wortelmateriaal zichzelf. Diana Scherer werkt in haar onderzoek samen met biologen en ecologen van de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Black Gold
De collectie Black Gold van Quintus Kropholler omvat voorwerpen gemaakt van asfalt. Asfalt bestaat uit steen en bitumen. Bitumen is het materiaal dat overblijft na de verwerking van ruwe aardolie. Met dit project wil Kropholler de perceptie van het materiaal veranderen: dit aardolieproduct heeft, in tegenstelling tot plastic en benzine, juist een lange levensduur en zal zijn bron (aardolie) waarschijnlijk overleven. Ook laat Kropholler zien dat asfalt een esthetische waarde heeft.
Mycelium Project
Met het Mycelium Project wil Studio Eric Klarenbeek op de relatief jonge markt van 3D-printen een alternatief bieden voor plastics en bioplastics. De stoel is geprint met mycelium, een netwerk van schimmeldraden. In plaats van laagjes kunststof met elkaar te versmelten, gebruikt Eric Klarenbeek mycelium als ‘levende lijm’. De basisgrondstof is plantaardig afval.
Levende Pixels
Met pigmentdragende bacteriën wordt inkt gekweekt die kan worden ingezet in het grafisch ontwerp. De inktkwekerij Levende Pixels kan het hele kleurenspectrum kweken, ook fluorkleuren. Voor de selectie CMYK zijn de bacteriën te vinden in bijvoorbeeld aarde (blauw), op onze huid (roze), op planten (geel) en ook in onze mond (zwart). Met de inktkweekmachine is de grafisch ontwerper in de toekomst zelfvoorzienend in natuurlijke inkt.
3D Print Canal House
Het 3D Print Canal House is een drie jaar durend onderzoeksproject, waarin DUS Architects in samenwerking met een aantal nationale en internationale partners werkt aan het printen van een grachtenpand, om zo de mogelijkheden van 3D-printen in de bouw te onderzoeken.
No-ink
In Noord-Holland worden in mei duizenden hectares tulpen gekopt om de energie in de tulpenbol te behouden. Tulpentelers doen niets met de tulpenkoppen. Met No-ink heeft Tjeerd Veenhoven een proces ontwikkeld om de reststroom van tulpenkoppen een nieuwe toepassing te geven. Eerst worden de tulpenkoppen in een grote draaitrommel in de studio gedroogd en vervolgens worden de steeltjes en stampertjes eruit gedraaid. Het tulpenbloemblad blijft over.
Aera Fabrica
Binnen haar project Aera Fabrica gebruikt Roos Meerman warmte en lucht om 3D-geprinte vormen op te blazen. Omdat plastic snel van vloeibaar naar vast kan veranderen, is het mogelijk de vorm flexibel te maken door het plastic te verwarmen, vervolgens op te blazen en te laten afkoelen totdat de vorm weer fixeert. Meerman maakt gebruik van PLA, een 100% biologisch afbreekbaar materiaal gemaakt van maïs.
Ivorish
Ivorish is het resultaat van een inhoudelijk en artistiek onderzoek gewijd aan de dubbelzinnige schoonheid van ivoor. De beoogde sieradenlijn van Nina van den Broek is gemaakt van melktanden. Door het materiaal te verpulveren tot poeder en er vervolgens handmatig een object van te maken, creëert Van den Broek een veelzijdig toepasbaar nieuw soort ivoor zonder vormbeperkingen.
BB. Platform
De grondslag van de textielontwikkeling van byBorre ligt in de matrasindustrie en de rondbreimachine. Uitgaande van de techniek die gebruikt wordt in de matrasindustrie – waar dikke stoffen gebreid worden met vulgarens – heeft Borre de programma’s voor de machines herschreven.
Pendant Lights
Eén op de vier bomen heeft een schimmel. De door schimmel aangetaste bomen komen niet in de handel en worden veelal versnipperd in de shredder. Milo Dool geeft dit afvalhout een nieuwe bestemming in zijn ontwerp Pendant Lights: de lampen zijn gemaakt van beschimmeld beukenhout.
Coleoptera
In Nederland worden meelwormen gekweekt voor de voedselindustrie. Nu voornamelijk nog als voedsel voor dieren, in de toekomst ook voor mensen. De meelworm komt voort uit de meelkever, die een aantal maanden na het leggen van eitjes doodgaat. Kwekerijen zien deze kevers als afval en gooien ze weg. Om voor vermindering van afval te zorgen en natuurlijke bronnen opnieuw te gebruiken, heeft Aagje Hoekstra in het kader van haar afstudeerproject aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) onderzocht hoe ze de kevers een tweede leven kon geven.
Botanica
Plantkunde als discipline begon met vroege pogingen om eetbare, medicinale en giftige planten te identificeren, zodat het een van de oudste wetenschappen is. Meer dan tweehonderd jaar geleden werden planten ook gecatalogiseerd op basis van hun afscheidingsstoffen, die een mogelijke bron van materiaal zijn.
The Layer Chair
De Layer Chair verwijst naar de schoonheid van de natuur. Een schoonheid die werd blootgelegd onder invloed van erosie: de gelaagdheid in de verschillende gesteenten. De stoel vertelt een verhaal over het ontstaan van het landschap en hoe de vormen in dat landschap evolueren door de tijd heen. Het ontstaan van reliëf, de eindeloze kleuren en tactiliteit in de opeenvolgende lagen, die door hun asymmetrie steeds een iets andere vorm aannemen, vormden het uitgangspunt voor het ontwerp van de Layer Chair.
Product Pieces
Product Pieces is een kledingontwerpconcept met informatieverstrekking als belangrijkste doelstelling. Het concept biedt een alternatief voor de manier waarop wij in deze tijd met kleding omgaan. De kern van het ontwerp is dat het op veel verschillende manieren kan worden gedragen.
Slakkenpoep-linoleum
Bij een slakkenplaag ontdekte Lieske Schreuder dat slakken wonderschone patronen eten in papier, wat het startpunt vormde voor haar vooronderzoek en leidde tot haar scriptie en afstuderen aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU).
In Bloom
Mensen omringen zich graag met bloemenprints. Sinds de industriële revolutie is het mogelijk om vele meters stof met bloemen te bedrukken. Bloemen zijn vaak terug te vinden op behang en op stoffen, omdat ze ons doen denken aan de bloeiende natuur. Maar hebben we al die drukprocessen echt nodig?
Black to Binchotan
Het begon met een liedje van Tom Waits, ‘She is a diamond that wants to stay coal’.
Aangezien houtskool in dezelfde koolstofgroep zit als diamanten, C6, alleen met een andere moleculaire structuur, besloot Gitte Nygaard de evolutie een handje te helpen en haar eigen stenen (diamanten) te maken van houtskool.
Haar idee was om de diamanten letterlijk te vervangen door Binchotan, een speciaal type houtskool dat volgens een oude en duurzame traditie wordt geproduceerd in Japan en Korea en een reinigende werking heeft.
Agricola
Met ‘Agricola’ lanceert Gionata Gatto een serie designproducten op basis van lage CO2-uitstoot en het gebruik van lokaal beschikbare materialen. De producten zijn gemaakt van afval afkomstig uit de productie en consumptie van fruit, groenten en granen. In Nederland wordt het grootste deel van dit afval verwerkt door bedrijven die duurzame energie produceren uit biomassa.
Sheaves
Oude Biesbosch ambachten keren terug in het ritme van de seizoenen. Het tegenwoordig kwalitatief slechte riet en wilgenhout wordt in de winter gesneden en gebundeld tot zitobject voor de zomer. Na het seizoen vallen de bundels uit elkaar en wordt het restmateriaal teruggegeven aan de natuur, als voeding voor nieuw wilg en riet.
Reconstructing Particles – Farrago
Reconstructing Particles is een onderzoek naar verschillende mogelijkheden van hergebruik, met als doel nieuwe toepassingen voor afval en restmaterialen (industrieel en bio) te vinden gecombineerd met ambachtelijke technieken, waarbij materiaalinnovatie de kern is.
AGF Klasse 3
Het doel van dit project is om mensen op de hoogte te brengen van de AGF Klasse 3. Aardappelen, groenten en fruit in deze klasse hebben een afwijking van meer dan 10 procent en worden niet aan de consument aangeboden. Een deel van de AGF Klasse 3 gaat naar diervoederbedrijven. Het overgrote deel van deze groenten en fruit verdwijnt echter direct op de composthoop. Renée Boute wil deze groenten- en fruitsoorten zichtbaar maken om de consument te laten ervaren dat er niets mis is met deze producten. Ze heeft gekozen voor een kookboek dat op smakelijke wijze laat zien dat groenten- en fruitsoorten uit de AGF Klasse 3 niet op de composthoop horen.
Season Change
Jurk gemaakt van stukken gebruikte fietsbinnenbanden waarin water blijft staan, zodat er bloemen in kunnen. Ook zonder bloemen is de jurk een mooi object.
Season Change is een samenwerkingsproject tussen landschapsarchitecte Anouk Vogel en modeontwerper Mattijs van Bergen.
PalmLeer
Slippers gemaakt van het blad van de Arecapalm. Door het blad, dat van oorsprong taai, sterk en flexibel is, te weken in een bad met een mix van biologische grondstoffen herwint het zijn originele kwaliteiten. Ook na het drogen blijft het soepel en sterk, als leer.
Carbon Age
Drie klokken gemaakt van Biochar. Biochar is vergast landbouwafval, dat voor het grootste deel uit koolstof bestaat. De koolstof is inert geworden, zodat het niet meer kan worden opgenomen door planten of dieren. Door Biochar te begraven wordt CO2 blijvend uit de atmosfeer gehaald.
Waterloop
Een textielcollectie bestaande uit een tafellaken, grand foulard, droogdoeken en een karpet. Door digitaal te printen worden designs zeer gericht aangebracht op de geweven textiel. Er is hierdoor minder inktafval dan bij conventionele druktechnieken.
DECAY
Het hout voor de zitting en rugleuning is geinfecteerd met een schimmelcultuur en vervolgens gedroogd, zodat de schimmels inactief worden en het hout een exotische uitstraling krijgt.
Wooden textiles
Een onderzoek naar de kwaliteit van hout als flexibel materiaal. De ontwerper heeft onderzoek gedaan in de South Pacific, waar boombast tot doeken wordt geklopt.
Groen visitekaartje
Visitekaartje gemaakt van een herfstblad uit de tuin.
Crunch Bags
Kartonachtig papier is verkreukeld en vervolgens verlijmd met een ongebleekte katoensoort, zodat het materiaal sterk is en lang meegaat. De serie bestaat uit vier soorten sporttassen, die steeds vaker worden gebruikt als dagelijkse tas.
Waste Ware
Afval wordt gebruikt als grondstof om iets nieuws te maken. Koffieafval van grote koffiebranderijen in Nederland wordt gereinigd en onder hoge druk en hitte geperst. De hars die hierbij vrijkomt zorgt voor een natuurlijke binding.
Zaagkoffer
Een koffer gemaakt van gedroogde houtspaanders gemengd met een zelfgemaakte biologisch afbreekbare lijm, op basis van gelatine en glycerine. Het resultaat is een lichtgewicht spaanplaat die stevig en flexibel is en gebruikt kan worden als plaatmateriaal of gekneed kan worden als klei.
Deadjeans
Jeans staat voor vrijheid en persoonlijkheid. Het is moeilijk afstand te doen van je jeans als hij tot op de draad versleten is.
Waste Materials
Mural gemaakt van Merinowol, ruwe zijde en restmateriaal van wol van het Drentse heideschaap, geverfd met de plantaardige kleurstof wouw in verschillende tinten.
Spring Wood Restless Legs
Hout is op zichzelf flexibel, anders zou een boom niet kunnen overleven en zouden takken afbreken. Hout in meubels is daarentegen vaak sterk, strak, stabiel en onbuigzaam.
Beleaf, vogelhuisjes van bladeren
Beleaf is een nieuw lichtgewicht materiaal op basis van bladeren en natuurlijke bindmiddelen. Het is volledig biologisch afbreekbaar. Van bomen wordt alleen het hout gebruikt; de bladeren worden als afval gezien. Celestine Briët ziet de bladeren als een grondstof met veel mogelijkheden.
Aquadine Sculptuur
De fabrikant van Aquadyne, een nieuw duurzaam materiaal dat in de vorm van planken wordt gebruikt voor drainage, groendaken en vertical farming, nodigde de beeldend kunstenaar Jan Eric Visser uit om naar Engeland te komen en een beeld te maken van dit nieuwe materiaal.
Yana
Yana, een vilten doek van 4 bij 6 meter, is voortgekomen uit een onderzoek naar wolsoorten en de eigenschappen van vilt. Het doek bestaat uit Italiaanse bergwol en wol van het angora konijn. Het is gemaakt volgens een oude Turkse methode voor het vilten van tapijten en kan gebruikt worden als gordijn of scheidingswand.
Wolplamuur
Wolplamuur als reparatiemiddel voor textiel is ontstaan uit de behoefte om een gat in een wollen vest te repareren. Zo’n gat heeft vaak rafels of ladders of slijtageplekken eromheen. Dit vormt een ideale ondergrond voor vilt, dat zich gemakkelijk hecht aan elke open structuur. Het bijzondere van vilt is dat het zich door minuscule schubben mechanisch hecht. Op de plaats van het gat ontstaat iets nieuws, een nieuw stukje stof.
Bagazo, chaise
De Bagazo-stoel is gemaakt van bagasse, een natuurlijk afvalvezel uit de suikerrietindustrie. Hieruit is een biocomposiet ontwikkeld waarmee onder andere meubels gemaakt kunnen worden. Het materiaal is oersterk en volledig recyclebaar.
KrantHout
KrantHout laat krantenpapier, dat van hout gemaakt is, weer tot hout terugkeren. De kranten worden één voor één belijmd en strak opgerold. Na droging laat het nieuwe hout zich als hout bewerken, dat wil zeggen het kan gezaagd, gefreesd, geschuurd en gelakt worden.
Fragment Textiles
Voor haar afstudeerproject aan de ‘Master of visual art and design’ van de HKU in Utrecht heeft Fioen van Balgooi onderzoek gedaan naar eco-effectief ontwerpen in de mode. Samen met verschillende ontwerpers zijn vier projecten gerealiseerd met als uitgangspunt de vraag wat het effect is van de ontwerpkeuze van een ontwerper (materiaal, techniek, kleur, vorm, gebruiksfase en service) op het milieu.